Uroczysta msza święta, której przewodniczył prymas senior Józef Glemp, oraz odsłonięcie przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego kamiennego obelisku, były głównymi punktami obchodów upamiętniających rocznicę 850-lecia konsekracji Archikolegiaty w Tumie koło Łęczycy w dniu 22.05.2011 r. W uroczystości udział wzięli m.in. przedstawiciele duchowieństwa w tym nuncjusz apostolski w Polsce Celestino Migliore, marszałek Sejmu Stefan Niesiołowski, ministrowie – infrastruktury Cezary Grabarczyk i sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski, Jolanta Chełmińska, wojewoda łódzki, Witold Stępień, marszałek województwa łódzkiego.
Podczas odsłonięcia obelisku, prezydent powiedział, że uroczystość 850-lecia istnienia Archikolegiaty w Tumie to „wielka chwila dla ziemi łęczyckiej, ale też dla całej Polski”: – Jest Ostrów Tumski w Poznaniu, jest we Wrocławiu. To są miejsca najstarsze. Miejsca, gdzie na samym początku istniała państwowość, istniał Kościół, istniały fundamenty, murowane budowle. To są właśnie te szczególne miejsca, w których się czuje także coś, bez czego nie można żyć, bo trudno żyć bez fundamentów. W Tumie pod Łęczycą niewątpliwie można dotknąć jednego z tych miejsc, gdzie się czuje fundament państwa polskiego, fundament oparty o tradycje chrześcijańskie, gdzie czuje się siłę tego szczególnego związku, który zbudował naszą współczesność – powiedział prezydent.
Homilię wygłosił abp Józef Michalik, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski.
Budowę Archikolegiaty, z inicjatywy księżnej Salomei, która przebywała w Łęczycy po śmierci męża – Bolesława Krzywoustego, rozpoczął arcybiskup gnieźnieński Jakub ze Żnina. Świątynię konsekrował arcybiskup Janik 21 maja 1161 r. Archikolegiata była wielokrotnie palona i odbudowywana. Dziś jest to trójnawowa bazylika z dwiema apsydami. Kruchta odsłania najbardziej rozpoznawalny zabytek – portal z postacią Madonny z Dzieciątkiem, adorowanych przez dwa anioły.
Dzień wcześniej odbyła się sesja naukowa poświęconą Archikolegiacie w Tumie, na której o jej znaczeniu historycznym i religijnym debatowali w seminarium w łęczyckim Domu Kultury historycy, duchowni i samorządowcy, w tym marszałek Stępień.
Kolegiata – kościół nie będący katedrą, przy którym znajduje się zgromadzenie kanoników, czyli kapituła kolegiacka. Archikolegiata jest kościołem wyższym rangą wobec kolegiaty.
